Ortodonti ve Ortodontist Hakkında
Ortodonti diş hekimliğinin 8 uzmanlık dalından bir tanesidir. Bir ortodontist diş ve yüzü ilgilendiren düzensizliklerin önlenmesi tanı ve tedavisiyle ilgilenir. Dişlerin konumları dolaylı olarak da ve belli oranda yüz görünümü ortodontik tedavi ile daimi olarak değişir.
Ortodonti pratiği, teşhis, uygulama ve tedavi ile ulaşılan güzel ve estetik diş yapısının korunması yani pekiştirme şeklinde 3 temel bölüme ayrılır. Ortodontik tedavilerin teşhis kısmında çeşitli radyografiler, fotoğraflar, diş modelleri kullanılır, uygulama kısmında apareyler ve braketler ya da bunların kombinasyonu çeşitli tedavi araçları kullanılabilir, pekiştirme kısmında ise sabit ya da hareketli retansiyon araçları mevcuttur.
Genel olarak ortodontik tedavi gerektiren diş problemleri kötü kapanış, açık kapanış, ters kapanış, derin kapanış, diastema (diş arası ayrıklıklar), dişlerin önde olması dişlerin geride olması sayılabilir. İyi bir ortodontik tedavi ile tüm bu problemler düzeltilip iyi bir diş fonksiyonu, diş ve yüz estetiği ve stabiliteye ulaşılabilir.
Tüm çene ve diş sistemini ilgilendirdiği için ortodontik tedavilerinin usulüne uygun yapılması çok önemlidir. Bir ortodontist üniversitelerin diş hekimliği fakültesinden mezun olduktan sonra 4 ya da daha fazla sene bu alanda doktora ya da uzmanlık yapan bir diş hekimidir. Maalesef günümüzde tamamen maddi amaçlı 3-4 haftalık kurslarla diş hekimlerine ortodonti eğitimi verilip ortodonti yaptırmaya amaçlayan kurslar mevcuttur ama 4-5 senelik bir eğitimle elde edilebilen bir bilim dalının 3-4 hafta da verilmesi mümkün değildir. O yüzden hastaların ciddi maddi külfeti olan ve 1-2 sene süren bu geri dönüşü olmayan tedavileri yaptırırken hekimlerinin yeterliliklerini çok iyi sorgulamarı gerekmektedir.
Ortodontik tedaviler için en uygun başlama yaşı nedir?
Bir çok ülkede ortodontik amaçlı çocukların bir ortodontist tarafından ilk muayenesi için önerilen zaman 7 yaş tır. Bu yaşlarda yapılan muayene ile ortodonti uzmanı problemi tespit edip kötüleşmeden müdahalede bulunabilir. Tabi 7 yaşında tedaviye başlanacak diye bir kuralda tabi ki yok ortodontist problemi tespit etse bile dişsel bir sorunda tüm daimi dişlerin çıkmasını bekleyebilir ya da aktif bir tedavi uygulamaktansa pasif önlemler alabilir. Ama bu yaşlarda bir ortodonti muayenesi problemlerin teşhisi ve erken müdahale açısından çok önemlidir, çünkü bazı sorunlar büyüme gelişme dönemi bittikten sonra maalesef düzeltilememektedir.
Bu yaşlarda muayene parmak emme, dudak emme, ağız solunumu gibi bazı yanlış alışkanlıklarının da fark edilip düzeltilmesinde oldukça faydalıdır. Yine bu yaşlarda uygulanacak bir tedavi gelecekte yapılacak olan tedavinin şiddetini ve süresini azaltabilir, diş çekimini önleyebilir.
Bazı ortodontik problemler ise kalıtımsaldır aileden miras kalır ve tamamen önlenmesi mümkün değildir.
Ayrıca ortodonti artık sadece çocuklarla sınırlı değildir. Porselen , görünmez braket sistemleri ya da lingual ortodontik tekniklerle erişkinlerde bir çok olguda tedavi olabilmektedir. Günümüzde ortodontik tedavi gören hastaların ¼ ü nü erişkinler oluşturur.
Ortodontik Tedavinin Hedefleri Nelerdir?
Daha iyi bir Estetik, Daha İyi Bir Fonksiyon ve Daha İyi Bir Stabilite oluşturmaktadır.
Ortodontik Tedaviler Nasıl İşe Yarıyor?
Braket ve diş teli kullanımı ile dişlere aşama aşama düzeyde onları kendi uygun pozisyonlarına hareket ettiren uygun kuvvetler uygulanabilir. Bir çok çeşitli tipte braket sistemleri, diş teli cinsleri bulunmakla beraber hepsinin ortak amacı dişlere optimum düzeyde kuvvet uygulayıp onları istenilen pozisyona doğru hareket ettirmektir.
Ortodonti uzmanı tarafından braketler dişlerdeki uygun pozisyonlarına yapıştırılırlar. En arka azı dişlerine yüzük şeklinde bantlarda tatbik edilebilir. Ark teli ise braketlere elastik ya da metal ligatürlerle bağlanır esas kuvvet elemanı bu ark telidir, dişler bu kuvvetin etkisiyle braketlerin izin verdiği sınırlarda hareket eder.
Erişkin ortodontisi nedir?
Braketler artık sadece çocuklar için değildir. Ortodontik tedavi çin başvuran hastaların dörtte 1 i erişkindir. Ankara ortodonti, İstanbul Ortodonti gibi sosyo ekonomik seviyesi yüksek şehirlerde ve semtlerde bu oran daha da artmaktadır. Diş düzeltilmesi her yaşta bireylerin hem sağlık he mestetik açıdan beklentilerini karşılayabilir.
Düzgün ve estetik dişler insana güven vereceği gibi dişler bu sayede kolay temizlenebilir ve korunabilir bir hal alacağından çok daha sağlıklıdır. Çapraşık dişler ve kötü kapanış diş eti ve kemik kaybına katkıda bulunabilir.
Günümüz teknolojisi ile estetik, görünmeyen braket sistemleri ile erişkinler rahatlıkla ortodontik tedavi olabilirler.
Ortodontik Tedaviler Ne kadar Sürer?
Ortodontik tedaviler hastadan hastaya büyük oranda farklılık gösterirler. Bu tedaviler kişinin vereceği biyolojik cevaba, problemin tipine, hastanın uyumuna bağlı bir süreçtir. Ama ortolama sabit tedaviler 1-1.5 sene civarı sürer. Basit çapraşıklıklarda bu süre aşağı inebildiği gibi ciddi problemlerde yukarı da çıkabilir. Ama hastalar asla bu süreyi problem yapmamalıdırlar çünkü ortodontik tedaviler alışma süreci geçildikten sonra kişinin yaşamını ve günlük aktivitelerini çok etkileyen tedaviler değildir.
Ortodontik Tedaviler Neyi İçerir
- Sabit tedavi aygıtları
- Braketler: En yaygın sabit tedavi aygıtlarıdır. Dişler üzerine tek tek yapıştırılırlar. Her diş için farklıdırlar.
- Özel Sabit Tedavi Aygıtları: Parmak emme, dil itme gibi alışkanlıkları yenmeye yönelik dişler üzerine bantlar vasıtasıyla yapıştırılan aygıtlardır.
- Sabit Yer Tutucular: Erkin süt dişi kayıplarında boşlukları daimi dişler çıkıncaya kadar korumak için kullanılırlar.
- Hareketli tedavi aygıtları
1. Hareketli apareyler: Çene genişletmesi, çapraşıklıkların düzeltilmesi gibi çeşitli amaçlara yönelik bir çok tipi vardır. Hareketliden kasıt istenildiği zaman hasta tarafından çıkarılıp takılabileceğini ifade etmek içindir
2. Fonksiyonel Hareketli Apareyler: Çene ilişkisini düzeltmekte kullanılırlar.
3. Headgear: Halk arasında enselikte deninebiliyor. Dişler ya da çeneleri hareket ettirmekte kullanılırlar.